Permaculture vs Monoculture (Περμακουλτούρα vs Μονοκαλλιέργειας), ένα ερώτημα που μας απασχολεί αρκετά τα τελευταία χρόνια. Ένα ερώτημα που σχετίζεται με την βιωσιμότητα του πλανήτη, αφορά την ποιότητα της τροφή μας αλλά και την έλλειψη τροφής για τις επόμενες γενιές. Αρχικά όμως ας εξετάσουμε τι αφορά η καθεμία, τις διαφορές, τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τους.
Τι είναι η Περμακουλτούρα (permaculture)?
Η Permaculture είναι ένα σύστημα αρχών γεωργικού και κοινωνικού επανασχεδιασμού, που επικεντρώνεται στην προσομοίωση ή την άμεση αξιοποίηση των προτύπων και χαρακτηριστικών που παρατηρούνται στα φυσικά οικοσυστήματα. Οι αρχές και οι στρατηγικές σχεδιασμού μπορούν να εφαρμοστούν σε ένα ευρύ φάσμα τομέων. Η Permaculture επιδιώκει να ελαχιστοποιήσει τα απόβλητα, τη μόλυνση και την κατανάλωση ενέργειας. Ως αποτέλεσμα, η permaculture μπορεί να βοηθήσει τους αγρότες να παράγουν περισσότερα τρόφιμα χρησιμοποιώντας λιγότερους πόρους. Στην πράξη, οι καλλιέργειες που εφαρμόζουν την permaculture είναι οργανικές, χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας, ελάχιστης ή και καθόλου χρήσης βιολιπασμάτων και υψηλής βιοποικιλότητας.
Ποια η διαφορά της Περμακουλτούρας από την Μονοκαλλιέργεια ?
Η Monoculture αντιστέκεται σε κάθε μορφή παραδοσιακών καλλιεργειών. Η κύρια τεχνική της είναι η συνεχή καλλιέργεια των ίδιων ειδών, χωρίς να υπάρχει κανένας άλλος τύπος φυτού. Αυτή είναι η πρακτική των μεγάλων επιχειρήσεων αγροκτημάτων, που προσπαθούν να ελέγξουν τις πηγές τροφίμων εδώ και δεκαετίες. Η μονοκαλλιέργεια χρησιμοποιεί τεράστιες εκτάσεις, όπου μόνο ένα είδος φυτού (π.χ. σιτάρι, καλαμπόκι) καλλιεργείται με την χρήση αλόγιστων ποσοτήτων χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Τα τελευταία χρόνια, σε πολλά μέρη της γης, οι μονοκαλλιέργειες έχουν μετατραπεί σε GMO μονοκαλλιέργειες, γεγονός που είναι άκρως ανησυχητικό.
Σε αντίθεση με τις μονοκαλλιέργειες, οι καλλιέργειες που εφαρμόζουν τις αρχές της περμακουλτούρας χρησιμοποιούν πολλά διαφορετικά είδη φυτών, που αλληλεπιδρούν και προστατεύουν το ένα το άλλο. Επιπλέον, αποτελούν ένα φιλικό περιβάλλον για άλλους οργανισμούς, που επίσης προστατεύουν τα φυτά χωρίς την χρήση χημικών . Στις μονοκαλλιέργειες σπάνια συναντάμε οποιαδήποτε άλλη μορφή ζωής. Ενώ στις καλλιέργειες που βασίζονται στη περμακουλτούρα οι μέλισσες, οι πασχαλίτσες, κλπ αποτελούν συνήθεις φυσικούς προστάτες των καλλιεργειών.
Μειονεκτήματα Μονοκαλλιέργειας
Υπάρχουν πολλά μειονεκτήματα σε αυτή τη μορφή φυτικής ανάπτυξης. Η επαναχρησιμοποίηση του ίδιου εδάφους, αντί της εναλλαγής τριών ή τεσσάρων διαφορετικών καλλιεργειών μετά από έναν προκαθορισμένο κύκλο, μπορεί να οδηγήσει σε φυτοπαθογόνους οργανισμούς και ασθένειες των φυτών. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα προσαρμόζονται στο έδαφος και επιτίθενται στις καλλιέργειες και η ποσότητα που παράγεται τελικά μειώνεται. Επιπλέον, η χρήση φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα – το έδαφος ασθενεί από θρεπτικά συστατικά. Επίσης η ηλιακή ακτινοβολία σε γυμνό έδαφος, λόγω της χρήσης τρακτέρ και άλλων βαρέου τύπου μηχανημάτων, καταστρέφει το έδαφος, απαιτώντας έτσι την συνεχή χρήση λιπασμάτων για τον εμπλουτισμό αυτού.
Πλεονεκτήματα Περμακουλτούρας
Η Permaculture, η οποία χρησιμοποιεί τα διαδραστικά οφέλη από το συνδυασμό δέντρων και θάμνων μαζί με τις καλλιέργειες, δεν αντιμετωπίζει κάποιο από τα παραπάνω προβλήματα. Συνδυάζει γεωργικές και δασοκομικές τεχνολογίες για τη δημιουργία πιο διαφοροποιημένων, παραγωγικών, κερδοφόρων, υγιεινών και βιώσιμων συστημάτων χρήσης γης.
Οι γεωργοί και οι παραγωγοί ανησυχούν κυρίως για το πώς μπορεί να βελτιωθεί η ενεργειακή απόδοση, όσον αφορά τη δημιουργία υψηλότερων αποδόσεων σε σχέση με την ποσότητα της εισροής ενέργειας. Η Permaculture, η οποία συνεργάζεται με τη φύση και όχι εναντίον της, συναντά και υπερβαίνει αυτούς τους στόχους. Καθώς το σύστημα παρέχει τις δικές του ενεργειακές ανάγκες, το έδαφος συγκρατεί τα θρεπτικά συστατικά του ενώ συγχρόνως διασφαλίζει την μακροβιότητα της καλλιεργήσιμης γης.
Πώς μπορεί η Περμακουλτούρα να μετριάσει την αλλαγή του κλίματος?
Η απώλεια της βιολογικής ποικιλομορφίας στη γεωργία είναι ένα αυξανόμενο παγκόσμιο πρόβλημα. Καθώς αναπτύσσονται λιγότερες ποικιλίες ειδών, σε συνδυασμό με την εξάρτηση από τα δαπανηρά εισαγόμενα αγροχημικά, λιπάσματα και σπόρους, η γενετική κληρονομιά της γεωργίας χάνεται.
Επί του παρόντος, οι μονοκαλλιέργειες παράγουν πάρα πολλά αέρια θερμοκηπίου. Η ενσωμάτωση της permaculture σε οποιαδήποτε γεωργική μονάδα μπορεί να συμβάλει στην άμβλυνση της κλιματικής αλλαγής, να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και να διατηρήσει τους αγροτικούς πόρους. Αυτός είναι ο δρόμος για το μέλλον. Πρέπει να εισέλθουμε σε καλλιέργειες δέντρων, θάμνων και φυτών για να απορροφήσουμε διοξείδιο του άνθρακα από το περιβάλλον και να μετριάσουμε την κλιματική αλλαγή.
Επίσης, σημαντικό είναι ότι η permaculture είναι κατάλληλη και αποδοτική, σε οποιοδήποτε κλίμα. Με την στροφή μας προς αυτή, μπορούμε να δημιουργήσουμε καύσιμα, φυτικές ίνες, ξυλεία, εμπορεύσιμες καλλιέργειες και ασφαλώς τροφή, σε ποσότητες ικανές να θρέψουν πολλές ακόμα γενιές και να διασώσουν το οικοσύστημά μας. Παράλληλα, η περμακουλτούρα παρέχει υπηρεσίες για το οικοσύστημα μας, όπως η δέσμευση άνθρακα, η κατακράτηση εδάφους και νερού και η δημιουργία βιοτόπων.
Μονοκαλλιέργειες και κτηνοτροφία. Πως συνδέονται?
Οι μονοκαλλιέργειες έχουν αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες, σε πραγματικά ανησυχητικό βαθμό, λόγω της κτηνοτροφίας. Ακόμα και ο Αμαζόνιος δεν μπόρεσε να γλυτώσει, εφόσον πρόσφατα ξεκίνησε η αποψίλωση ενός μεγάλου μέρους αυτού, για την χρήση της γης για καλλιέργεια ζωοτροφών. Αντί να ταΐζουμε ανθρώπους, εκτρέφουμε και βασανίζουμε ζώα. Ζώα που καταναλώνουν χωρίς κανέναν έλεγχο όλα τα χημικά που χρησιμοποιούνται στις μονοκαλλιέργειες και τα GMO προϊόντα που είναι παγκοσμίως αποδεκτά ως ζωοτροφές. Και ενώ λοιπόν απαγορεύεται στην Ευρώπη η εμπορία GMO τροφίμων, χωρίς την ανάλογη σήμανση πάνω στο προϊόν, στην κτηνοτροφία τα GMO αποτελούν παγκοσμίως την βασική πηγή τροφής των ζώων.
