Ήταν ο Λεονάρντο ντα Βίντσι Vegan?

Ο Leonardo da Vinci, γνωστός για την επιτυχία του στον κόσμο της τέχνης, συνέβαλε σημαντικά στην αρχιτεκτονική, τη βοτανική, τη μηχανική, τα μαθηματικά, τη μουσική, την ιστορία, τη χαρτογραφία, τη γεωλογία, τις εφευρέσεις και πολλά άλλα – συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ζώων και της ηθικής χορτοφαγίας, γνωστής στις μέρες μας ως veganism. Φυσικά αυτό το τελευταίο σημείο δεν είναι ένα που θα βρεις πολύ συχνά στα χρονικά της ιστορικής λογοτεχνίας. Μήπως τελικά δεν αληθεύει το τελευταίο και είναι κατασκεύασμα των τελευταίων χρόνων?

Ενώ ο ίδιος ο Ντα Βίντσι δεν φαίνεται να έχει δηλώσει ρητά ότι ήταν χορτοφάγος, όσοι τον γνώριζαν αναφέρονται συχνά σε αυτό, τόσο για την φροντίδα του προς τα ζώα όσο και για το γεγονός ότι δεν κατανάλωνε ζωικές τροφές. Την εποχή του Ντα Βίντσι, το να είσαι χορτοφάγος συνήθως σήμαινε vegan, καθώς ο όρος “vegan” δημιουργήθηκε αρκετούς αιώνες αργότερα και συγκεκριμένα στη δεκαετία του 1940.

Ιστορικές μαρτυρίες

Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, επισκεπτόμενος τις Ινδίες, ο Ιταλός εξερευνητής Andrea Corsali έγραψε στον αμοιβαίο προστάτη αυτού και του Ντα Βιντσι, τον Giuliano de Medici

“…δεν τρεφόμαστε με τίποτα που να περιέχει αίμα και δεν επιτρέπουμε σε κανέναν να βλάψει κάποιο ζωντανό, ακολουθώντας το παράδειγμα του Leonardo da Vinci” [1] [2] [3] [4] [5] [6] [9]

Και ο Giorgio Vasari το 1550 μίλησε για τη συμπόνια του Da Vinci και τον καθιέρωσε ιστορικά ως απελευθερωτή των ζώων:

“… συχνά περνάμε από μέρη που πουλάνε πουλιά. Πληρώνει το πλήρες αντίτιμο και με τα ίδια του τα χέρια βοηθάει τα πουλιά να βγουν από τα κλουβιά και τα αφήνει να πετάξουν μακριά αποκαθιστώντας την χαμένη ελευθεριά που τους είχαν στερήσει.”[16][1][11][9]

Δηλώνοντας τις δικές του διατροφικές πεποιθήσεις και συνήθειες, ο Ντα Βίντσι γράφει ότι δεν θα άφηνε το σώμα του να είναι ” τάφος για άλλα ζώα, ένα πανδοχείο των νεκρών … ένα δοχείο διαφθοράς “

Περαιτέρω γραπτά

Περαιτέρω γραπτά πιστεύουν ότι ο Da Vinci δεν αναφερόταν σε αυτό, αποκλειστικά από άποψη υγείας. Έγραψε έντονα εναντίον της – αντιληπτής ως δικαιώματος των ανθρώπων – μεταχείρισης των ζώων για δικό τους όφελος:

“Ο βασιλιάς των ζώων – όπως συχνά αποκαλούμε τον άνθρωπο – θα έπρεπε όμως καλύτερα να αναφερόμαστε σε αυτόν ως βασιλιά των θηρίων, και μάλιστα το μεγαλύτερο – βοηθά τα παιδιά του προς όφελος του στομαχιού τους , σκοτώνοντας τα ζώα και μετατρέποντας τα στομάχια τους σε μνήμα, δηλαδή τάφο για όλα τα ζώα. Και θα έλεγα ακόμα περισσότερα, αν μου επιτρεπόταν να πω ολόκληρη την αλήθεια ». [3]

Ο Ντα Βίντσι μάλιστα αναφέρεται και στο χάσμα μεταξύ ανθρώπινων και μη ανθρώπινων ζώων, αποστρεφόμενος την υποτιθέμενη ανωτερότητα μας, λέγοντας: “Ο άνθρωπος έχει μεγάλη δύναμη λόγου, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του είναι άδειο και δόλιο. Τα ζώα έχουν μικρό λόγο, αλλά αυτό το μικρό είναι χρήσιμο και αληθινό… και το καλύτερο είναι ένα μικρό και σίγουρο πράγμα παρά ένα μεγάλο ψεύδος ». [10]

Ο Ντα Βίντσι ρωτά εκείνους που επιμένουν στην κατανάλωση ζώων, “Η φύση δεν παράγει αρκετά “απλά” (εννοώντας φυτικής προέλευσης) τρόφιμα, για να ικανοποιήσεις τον εαυτό σου;” [3]

Αυτή ήταν μια ερώτηση που εκφραζόταν συχνά και από άλλους “χορτοφαγόφιλους” αναγεννησιακούς στοχαστές. Ο Ντα Βίντσι όμως προχώρησε σε βαθύτερα θέματα, πέρα από τη διατροφή, για την κακομεταχείριση των ζώων προς όφελος του ανθρώπου:

“Παπούτσια από δέρμα

Σε πολλά μέρη της χώρας μπορείτε να δείτε άντρες που περπατούν πάνω στα δέρματα μεγάλων θηραμάτων.

“Κεριά από κερί μέλισσας

Οι μέλισσες δίνουν φως στη θεία υπηρεσία – και αντί αυτού εμείς τις καταστρέφουμε.

“Μαχαίρια με λαβές από κέρατα

Εδώ βλέπουμε τα κέρατα ορισμένων ζώων που τοποθετούνται σε κοφτερό σίδερο, το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιείται για να πάρει τις ζωές του ίδιου του είδους.

“Γαϊδούρια

Εδώ η σκληρότερη εργασία αποκαθίσταται από την πείνα και τη δίψα, τον πόνο και τα χτυπήματα, τα γέλια και τις κατάρες και την αστείρευτη κατάχρηση.

“Ψάρι που σερβίρεται με τα αυγά του

Ατελείωτες γενιές ψαριών θα χαθούν εξαιτίας του θανάτου αυτής της εγκύου.

“Σφαγμένα βόδια

Ιδού, οι άρχοντες μεγάλων κτισμάτων έχουν σκοτώσει τους δικούς τους εργάτες ». [11] [12]

Και ένα άλλο παρόμοιο απόσπασμα αναφέρει:

“Γαϊδούρια που χτυπιούνται

… Βλέπω τα παιδιά σας να δίνονται για δουλεία σε άλλους, χωρίς κανένα πλεονέκτημα, και αντί για αμοιβή για τις υπηρεσίες που έχουν κάνει, “ανταμείβονται” με τα σοβαρότερα δεινά, και ξοδεύουν όλη τη ζωή τους ωφελώντας τον καταπιεστή τους.

“Μέλισσες

Οι μέλισσες θα ληστευθούν σκληρά, από τα αποθέματα και το φαγητό τους, και θα βυθιστούν σκληρά και θα πνιγούν από ανθρώπους χωρίς λόγο. Δικαιοσύνη του Θεού! Γιατί δεν ξυπνάς να δεις ότι τα δημιουργήματα σου κακοποιούνται;

“Πρόβατα, αγελάδες, κατσίκες και λοιπά

Τα μωρά τους θα απομακρυνθούν σε αμέτρητους αριθμούς και οι λαιμοί αυτών θα κοπούν και τα σώματα τους θα διαμελιστούν με ακόμα μεγαλύτερη βαρβαρότητα». [4]

Επιδεικνύοντας για μία ακόμη φορά ότι τα επιχειρήματα κατά του veganism δεν έχουν αλλάξει κατά τη διάρκεια των αιώνων και τα σημερινά σχόλια των vegan haters είναι παρόμοια με τα αρχέγονα, ένα απόσπασμα του Da Vinci εξηγεί γιατί τα φυτά δεν αισθάνονται όπως κάνουν τα ζώα:

“Η φύση έχει δώσει ευαισθησία στον πόνο σε ζωντανούς οργανισμούς που έχουν τη δύναμη της κίνησης – προκειμένου να διατηρηθούν τα ίδια, τα οποία είναι πιθανόν να μειωθούν και να θανατωθούν από την κίνησή τους. Οι ζωντανοί οργανισμοί που δεν έχουν δύναμη κίνησης, δεν συναντούν αντιτιθέμενα αντικείμενα και τα φυτά κατά συνέπεια δεν χρειάζεται να έχουν ευαισθησία στον πόνο και έτσι, ότι αν τα σπάσετε δεν αισθάνονται πόνο και αγωνία στα μέλη τους, όπως αισθάνονται τα ζώα »[13].

Αποφθέγματα

Ο Ντα Βίντσι είναι επίσης γνωστός για την παρακάτω έκφραση η οποία όμως κατά λάθος, του αποδόθηκε σε μια ανθολογία [14], ενώ στην πραγματικότητα προέρχεται από μια φανταστική απεικόνιση του Da Vinci [15]. “Από νεαρή ηλικία έχω αρνηθεί τη χρήση κρέατος και θα έρθει ο καιρός όπου τη δολοφονία των ζώων, θα την θεωρούμε όπως θεωρούμε τώρα τη δολοφονία των ανθρώπων”.

Κρίνοντας από τα γραπτά του, ωστόσο, το παραπάνω απόσπασμα ταιριάζει πολύ με τις απόψεις του Da Vinci.

Τέλος, ο Λεονάρντο ντα Βίντσι αναφέρθηκε και προέβλεψε την καταστροφή των οικοτόπων και του περιβάλλοντος, το ηθικό βάρος των ζώων που καταναλώνουμε και το τελικό αποτέλεσμα των δράσεων αυτών προς την ανθρωπότητα:

“Τα ζώα στη γη θα έχουν πολύ μεγάλες απώλειες και συχνούς θανάτους. Και δεν θα τελειώσει η κακία των ανθρώπων εκεί … όταν γεμίσουν με το φαγητό τους, η ικανοποίηση των επιθυμιών τους θα είναι η αντιμετώπιση του θανάτου και της θλίψης και της εργασίας και του φόβου και του τρόμου σε κάθε ζωντανό πράγμα. … Τίποτα δεν θα παραμείνει στη γη ή κάτω από τη γη ή στα νερά που δεν θα διωχθεί, δεν θα ενοχληθεί και δεν θα χαλάσει. Το σώμα των ανθρώπων θα γίνει ο τάφος όλων των ζωντανών σωμάτων που έχουν σκοτώσει. Ω Γη! Τι σε καθυστερεί να ανοίξεις και να πετάξεις στην άβυσσο και να μην επιτρέψεις να εμφανιστεί ξανά τόσο άγριο και αδίστακτο τέρας όπως ο άνθρωπος? »[4]